ÇOCUKLARDA KEKEMELİK NEDİR? NEDENLERİ ve TEDAVİSİ?

Kekemelik nedir?

Kekemelik, konuşma sırasında duraklama, tekrarlanan sesler, heceler veya cümleler, dengesiz konuşma hızı, sesleri uzatma ya da konuşma akışının zaman zaman kesilmesi gibi konuşmanın akıcılığını bozan bir konuşma bozukluğudur. Kekemelik genellikle çocukluk döneminde başlar. En sık 2-6 yaş aralığında başlar bazen yaşam boyu devam edebilir. Çünkü bu yaşlar dil becerilerinin en yoğun gelişim gösterdiği dönemdir. Kekemeliğin çözümü erken yaşlarda daha kolaydır, sosyal baskı ve etiketlemeler de işin içerisine girdikten sonra çözüm zorlaşacaktır. Okul öncesi dönemdeyken kekemlik tedavisi ilgili gerekli adımların atılması en akılcı yol olacaktır. Özellikle ergenlik ve yetişkinliğe kadar devam eden kekemelikler, kişin özsaygısını özgüvenini çok olumsuz etkilediğinden çözüm için atılacak adımlar zorlaşmakta başarı oranı da doğal olarak düşmektedir. 

Kekemelik herkesin zaman zaman yaşayacağı konuşma güçlüğünden farklıdır. Kekemelik, kişinin günlük yaşamını, işlevselliğini ve sosyal etkileşimlerini olumsuz yönde etkiler.

Kekemelik Neden Olur?

Kekemelik birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluşabilir. Genetik yatkınlık, beyin işlevlerindeki farklılıklar, dil gelişimi, duygusal stres, çevresel etkiler ve öğrenme süreci gibi faktörler kekemeliğin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Kekemeliğe neden olan faktörler;

• Ailede kekemelik öyküsü bulunması: Beynin dil ve konuşma ile ilgili bölümündeki kalıtsal bir anormallik ebeveynlerden çocuklara aktarılabilir.
• Çocukluk döneminde normal gelişim sırasında görülebilir. Çocukluk dönemindeki dil gelişimindeki gecikmeler veya sorunlar kekemelik riskini artırabilir.
• İnme ya da travma gibi nedenlerden kaynaklanan beyin yaralanmaları nörojenik kekemeliğe neden olabilir.
• Şiddetli duygusal travma psikoloji kökenli kekemeye neden olabilir.
• Sosyal ve kültürel faktörler, ailedeki konuşma tarzı, arkadaş çevresi ve kültürel faktörler kekemelik gelişiminde etkili olabilir.

Kekemeliğe bazen hızlı göz kırpma, yüz tikleri, baş hareketleri veya dudakların titremesi eşlik edebilir.

Psikojenik (psikolojik kökenli) kekemelik, toplumda çok sık karşılaşılmayan kekemelik türlerinden biridir. Yetişkinlik döneminde ağır travmalar, aşırı stres sonrasında ortaya çıkan fakat stres veya kaygıya neden olan faktörler ortadan kaldırıldığında konuşmada hızlı bir şekilde yeniden akıcılık sağlanan bir kekemelik türüdür.

Gelişimsel kekemelik en sık görülen kekemelik türüdür. Çoğunlukla okul öncesi dönemde ortaya çıkar ve  yetişkinlik döneminde de devam edebilir. İlk görülme yaşı genellikle 2-6 yaş erken çocukluk dönemidir. Bu dönemde görülme sıklığı %5’tir ve %75-80 oranında herhangi bir müdahale olmadan akıcılık sağlandığı görülmektedir. Kendiliğinden akıcılık sağlama süreci genelde ilk 6-12 ayda gözlemlense de 3 yaşa kadar iyileşme görülebilir. Buradaki önemli nokta süreç ilerledikçe kendiliğinden iyileşme ihtimali azalmaktadır. Kronikleşmiş kekemelik ise bireyi yaşam boyu etkileyebilmektedir.

Kekemelik Nasıl Tedavi Edilir ya da İlerlemesi Önlenir?

Kekemelik için net bir şekilde geçer ya da geçmez demek mümkün değildir. Kekemelik sorunu bulunan çocukların hepsi tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Gelişimsel kekemelik genellikle zamanla ortadan kalkar. Kekemelik tedavisinde kullanılan birkaç farklı yaklaşım mevcuttur. Kekemeliğin çözümü erken yaşlarda çok daha kolaydır, sosyal baskı ve etiketlemeler de işin içerisine girdikten sonra çözüm zorlaşacaktır. 

Her birey için aynı yöntem etkili olmayabilir fakat tedavi sürecinde her bireye farklı beceriler öğretilir. Konuşma terapisi konuşmadaki aksamaları/kesintileri azaltabilir ve çocuğun özgüvenini artırabilir. Konuşma hızı, nefes desteği ve gırtlak gerginliği gibi konuşma kalıpları üzerine çalışılıp ses ve heceleri kontrol etme öğretilir. Aynı zamanda kekemelikle ilgili stres, endişe veya özgüven sorunlarını çözmeye de yardımcı olabilmektedir. Bunlara ek olarak EMDR terapisi de travma kökenli kekemelikte kullanılan diğer bir yöntemdir.

Oyun Terapisi ve Faydaları hakkında detaylı bilgiler içeren yazımızı okumak için tıklayınız.

Çocuğunuzla ilgili Ankara'da destek alabileceğiniz pedagog listesi için tıklayınız.
Çocuğunuzla ilgili Konya'da destek alabileceğiniz pedagog listesi için tıklayınız.
Çocuğunuzla ilgili Antalya'da destek alabileceğiniz pedagog listesi için tıklayınız.